Τα παχύφυτα και οι κάκτοι είναι από τα πιο ξεχωριστά και διαδεδομένα φυτά με μακροβιότητα που φύονται σχεδόν παντού. Έχοντας μεγάλη προσαρμοστικότητα, διατηρούνται εύκολα εντός ή εκτός σπιτιού χωρίς να έχουν μεγάλες απαιτήσεις. Πολλά από αυτά δε έχουν ελκυστικά σχήματα, ακόμα και συμμετρικά, με υπέροχη ανθοφορία που δίνουν έναν εξωτικό τόνο στο σπίτι σας.
Τα κακτοειδή και τα παχύφυτα μπορεί είναι εύκολα στην καλλιέργεια τους αλλά όπως για όλα τα φυτά υπάρχουν συμβουλές, που πρέπει να ακολουθούνται για να ευδοκιμήσουν. Καταρχήν πρέπει να επιλεγεί η κατάλληλη γλάστρα τόσο σε σχήμα όσο και σε μέγεθος. Το ριζικό τους σύστημα αν και μικρό, απλώνει και δεν αναπτύσσεται σε βάθος, οπότε ιδανικές είναι οι στρογγυλές και πλατιές γλάστρες, χωρίς να είναι απαγορευτικές άλλων σχημάτων, αρκεί να διαθέτουν το κατάλληλο πλάτος για την ανάπτυξη των φυτών.
Η επιλογή πάντα είναι εξαρτώμενη από το φυτό ή τα φυτά που θα διαλέξουμε. Μπορούμε να ακολουθήσουμε τον εύκολο κανόνα που λέει ότι για σφαιρικού σχήματος κάκτους η διάμετρος της γλάστρας πρέπει να είναι τουλάχιστο 5 εκατοστά μεγαλύτερη από τη διάμετρο του φυτού, ενώ στην περίπτωση στυλοειδών κάκτων, η γλάστρα πρέπει να έχει διάμετρο ίση με το 1/3 του ύψους του φυτού.
[tip] Eπιλέγουμε γλάστρες με οπή αποστράγγισης ή από σκυρόδεμα που είναι υδατοπερατό.
Μεταφύτευση
Η μεταφύτευση των κάκτων θα πρέπει να γίνεται κατά το χειμώνα ή αρχές της άνοιξης, όπου οι βιολογικές τους λειτουργίες είναι σημαντικά χαμηλές. Όταν τα φυτά είναι μεγάλα, η μεταφύτευση είναι απαραίτητη, μόνο όταν το φυτό εμφανώς δείχνει περιορισμένο ή όταν εμφανιστούν σημάδια ότι δεν αναπτύσσεται σωστά. Δεν ξεχνάμε ότι η μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα γίνεται το πολύ μια φορά το χρόνο σε 1 ή 2 νούμερα μεγαλύτερη γλάστρα και αφήνοντας μέσα ένα μέρος από το χώμα της προηγούμενης.
[tip] Το πότισμα αμέσως μετά την μεταφύτευση, πρέπει να αποφεύγεται μέχρις ότου το φυτό δείξει σημάδια προσαρμοστικότητας στο νέο φυτοδοχείο. Αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος το φυτό να σαπίσει.
Χώμα
Το μείγμα για το χώμα που θα επιλέξουμε πρέπει να είναι πολύ διαπερατό στο νερό και να στεγνώνει γρήγορα. Το ακριβές μείγμα εξαρτάται από το φυτό και τις συνθήκες που αυτό έχει στη φύση. Για την δημιουργία κατάλληλου μείγματος χρησιμοποιούμε κάποια από τα εξής συστατικά: χώμα, συνήθως κοκκινόχωμα ή κάποιο καλό φυλλόχωμα, περλίτη, ελαφρόπετρα, σπασμένο μαρμαράκι (artificiel), χονδρή άμμο. Το απλούστερο βασικό μίγμα περιέχει 1 μέρος φυλλόχωμα, 1 μέρος απλό χώμα κήπου και 1 μέρος άμμο (4 – 5 mm). Για κάκτους που προέρχονται από πολύ ξηρές περιοχές ή έχουν κονδυλώδη ρίζα, γίνεται προσθήκη επιπλέον άμμου, περλίτη ή ελαφρόπετρας.
[tip] Ενα βασικό μίγμα για κάκτους είναι 1:1:1 όπου: χώμα : φυλλόχωμα : άμμος
Λίπανση
Η σύνθεση και η ποιότητα του χώματος όμως δεν είναι αρκετή, ακόμα και για τα παχύφυτα που είναι χαμηλών απαιτήσεων, για αυτό χρειάζεται να λιπαίνουμε τα φυτά. Η λίπανση γίνεται την περίοδο που τα φυτά αναπτύσσονται και ποτέ κατά την περίοδο ανάπαυσης. Η λίπανση δηλαδή πρέπει να γίνεται την άνοιξη και το καλοκαίρι. Χρησιμοποιούμε λίπασμα που περιέχει λίγο άζωτο και πολύ φώσφορο και κάλιο.
Πότισμα
Οι κάκτοι το 90% του βάρους τους είναι νερό και το πιο συχνό ερώτημα που τίθεται είναι η συχνότητα ποτίσματος. Oλοι γνωρίζουν ότι τα φυτά αυτά δεν χρειάζονται πολύ νερό και αυτός είναι ένας βασικός κανόνας. Όμως υπάρχουν μερικοί παράγοντες, που απαντούν στο ερώτημα «πόσο νερό;» και είναι οι εξής: Καταρχήν το είδος του φυτού, για παράδειγμα είδη όπως οι Lithops (λίθωπες) δεν χρειάζονται νερό ούτε το καλοκαίρι.
Αλλοι παράγοντες είναι η εποχή, το είδος της γλάστρας (με οπή αποστράγγισης ή χωρίς) και τέλος πρέπει να λάβουμε υπόψη αν το φυτό βρίσκεται εντός ή εκτός του σπιτιού. Οπότε ποτίζουμε τακτικά, 2 φορές την εβδομάδα με άφθονο νερό, κυρίως την περίοδο που αναπτύσσονται (από το τέλος άνοιξης έως τις αρχές του φθινοπώρου) ενώ λιγότερο τον υπόλοιπο χρόνο. Ειδικά τα φυτά που βρίσκονται σε εξωτερικό χώρο δεν χρειάζεται να τα ποτίζουμε τους χειμερινούς μήνες. Τα παχύφυτα και οι κάκτοι που βρίσκονται σε εσωτερικό χώρο χρειάζονται λίγο νερό περίπου κάθε δύο εβδομάδες. Ένας γενικός κανόνας για το πότισμα είναι ότι, από την στιγμή που θα ποτιστεί με αρκετό νερό το φυτό, θα πρέπει να στεγνώσει εντελώς το χώμα και μετά να ποτιστεί πάλι.
[tip] Προτιμήστε την εμβύθιση του πυθμένα της γλάστρας, από το συχνό πότισμα της επιφάνειας του χώματος. Μόλις η επιφάνεια αρχίσει να υγραίνεται, αφαιρέστε το από το σκεύος.
Την περίοδο της ανάπτυξης οι κάκτοι χρειάζονται θερμοκρασία 25-30 βαθμούς Κελσίου ενώ το χειμώνα είναι ασφαλείς ακόμα και σε 5-8 βαθμούς αρκεί να μην ποτίζονται. Στους κάκτους και στα παχύφυτα αρέσει ο ήλιος αλλά καλό θα είναι να μην έρχονται σε επαφή για πολλή ώρα απευθείας με το ηλιακό φως, γιατί μπορεί να δημιουργήσει εγκαύματα. (Μεγαλύτερη προσοχή απατείται για μικρής ηλικίας φυτά. Για αυτά προτιμήστε τη σταδιακή τους έκθεση στον ήλιο). Επίσης δεν πρέπει να βρέχεται το φύλλωμα και στη συνέχεια να το «βλέπει» ο ήλιος για να αποφύγετε έτσι τα εγκαύματα στα φυτά σας.
Προστασία όμως χρειάζονται τα παχύφυτα και οι κάκτοι, που τους χειμερινούς μήνες βρίσκονται σε εξωτερικό περιβάλλον. Μια δυνατή βροχή μπορεί να τραυματίσει τα φύλλα τους πόσο μάλλον το χαλάζι. Για αυτό καλό θα είναι να τα προστατεύουμε σε στεγασμένο χώρο, όπου αυτό είναι δυνατό.
Εάν δεν ξέρετε αν το παχύφυτο σας θα αναπτυχθεί καλύτερα σε εξωτερικό ή εσωτερικό περιβάλλον ακολουθήστε το γενικό κανόνα που είναι ότι τα χρωματιστά παχύφυτα προτιμούν εξωτερικούς χώρους και ήλιο ενώ τα πράσινα μπορούν να μεγαλώσουν άνετα σε εσωτερικό χώρο.
[tip] Περιστρέφετε τακτικά τη γλάστρα με το στυλοειδή φυτό σας προς το ηλιακό φως και μην την αφήνετε στην ίδια θέση ώστε να «βλέπει» μόνο η μία πλευρά του φυτού τον ήλιο. Αν δεν το κάνετε το φυτό σας θα αποκτήσει κλίση προς την κατεύθυνση του φωτός και δεν θα αναπτυχθεί κατακόρυφα. (Η κλίση μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι ότι πρέπει να βρίσκονται σε ένα πιο ηλιόλουστο μέρος).
Κλείνοντας θα αναφέρουμε μερικές σύντομες συμβουλές και πληροφορίες για τα αγαπημένα μας φυτά. Η κυριότερη όλων είναι ότι χρειάζονται την αγάπη!
- Για τα εντός σπιτιού φυτά το τακτικό ξεσκόνισμα των φύλλων θα βοηθήσει στην ανάπτυξή τους.
- Το χειμώνα δεν πρέπει να ποτίζονται περισσότερο από μία φορά
- Οι κάκτοι δεν έχουν φύλλα. Το ρόλο του φύλλου έχουν τα αγκάθια.
- Οι κάκτοι είναι κατ΄ουσία παχύφυτα, αλλά δεν είναι όλα τα παχύφυτα κάκτοι.
- Οι κάκτοι το 90% του βάρους τους είναι νερό.
- Πολλαπλασιάζονται είτε με σπόρους είτε με μοσχεύματα που φυτεύονται απευθείας στο χώμα.
- Απορροφούν ακτινοβολία και οσμές και παράγουν οξυγόνο το βράδυ.
- Η οικογένεια των κάκτων έχει σχεδόν 2.000 είδη.
Xρ. Πασσάς
